Odpowiedni moment na klucz dynamometryczny

Dokręcanie śrub „na wyczucie” lub „na siłę” może być ryzykowne, zwłaszcza gdy chodzi o głowicę silnika, świece żarowe oraz delikatne nakrętki z tworzyw sztucznych. Właściwą precyzję zapewni dobrze dobrany klucz dynamometryczny.

Klucz dynamometryczny jest narzędziem stosowanym do uzyskiwania określonego momentu obrotowego. Służy do skręcania części złącznych gwintowanych z odpowiednią, ściśle określoną siłą, która jest dostosowana do rodzaju materiału oraz wytrzymałości śruby lub nakrętki.

Dlaczego warto używać?

Klucz dynamometryczny może zapobiec niejednej katastrofie, zwłaszcza w przypadku specjalistycznych połączeń, wymagających użycia konkretnego momentu. Dokręcimy nim nie tylko głowicę, czy inne śruby silnika, ale też prawidłowo zamontujemy koła. Odpowiednia siła użyta podczas dokręcania zapobiegnie przeciągnięciu śruby czy zbyt słabemu jej dokręceniu oraz da nam gwarancję, że postępujemy zgodnie z zaleceniami producenta. Wartości momentów dokręcania śrub w różnych samochodach podawane są w książkach opisujących poszczególne modele aut. Gigant wśród kluczy: model YATO YT-07711 o momencie obrotowym wynoszącym 150-800 Nm i długości 1170 mm Precyzja niezbędna jest zwłaszcza tam, gdzie śruby łączą ze sobą części aluminiowe lub aluminiowe i stalowe. Jednym z elementów auta, które jej wymagają, jest głowica silnika. Jeżeli nieprawidłowo dokręcimy głowicę, możemy liczyć się z uszkodzeniem uszczelki, samej głowicy, a nawet całego bloku silnika. Klucz dynamometryczny jest przydatny także w przypadku przykręcania śrub i nakrętek z tworzyw sztucznych, używanych do łączenia delikatnych elementów plastikowych wnętrza, osłon silnika itp. Plastikowe śruby oraz nakrętki przykręca się niewielkim momentem, więc przyda się do tego np. klucz dynamometryczny YATO YT-0751 o zakresie 2-10 Nm. Klucze dynamometryczne są często niedoceniane w wulkanizacji. Tymczasem po użyciu klucza udarowego warto dokręcić śruby w każdym kole ręcznie z właściwym momentem. Zysk z tego jest taki, że śrubę potem można łatwo odkręcić (co szczególnie ważne podczas wymiany opon w terenie) i zapewnimy jej dłuższą żywotność.

Jaki klucz wybrać?

Przed wyborem klucza dynamometrycznego musimy zastanowić się nad naszymi warsztatowymi potrzebami, czyli głównie do wygenerowania jakich momentów będziemy go potrzebować. Klucz o zakresie od 40 do 200 Nm najlepiej sprawdzi się do kół, a taki o momencie ok. 30 Nm – do silnika. Świece i inne drobne, delikatne elementy, aby ich nie naruszyć, wymagają użycia narzędzia o parametrach wynoszących od 0 do 20 Nm. Istotny jest także rozmiar zabieraka, na którym mocujemy nasadki, i może on wynosić 1/4″, 3/8″, 1/2″ oraz 3/4″. Jak używać klucza? Najpopularniejsze klucze dynamometryczne YATO posiadają mechaniczny naciąg zapadki dynamometrycznej, która, po osiągnięciu żądanej siły dokręcania, przeskakuje o jeden ząbek, wydając charakterystyczne kliknięcie. Skala momentów umieszczona jest w rękojeści klucza i regulacja następuje poprzez jej obrót. Po ustawieniu żądanego momentu należy zablokować klucz zabezpieczeniem na końcu uchwytu.

Jak często kalibrować?

Dokładność dokręcania kluczem dynamometrycznym, w przypadku kluczy YATO, wynosi 3% lub 4% w zależności od modelu. Potwierdza ją fabryczny certyfikat kalibracji, który znajduje się w każdym opakowaniu. Jest on indywidualny dla każdego klucza, oznaczony jego numerem seryjnym. Dodatkowo bezpieczeństwo kluczy YATO potwierdza znany na całym świecie certyfikat GS. Jednak precyzyjne narzędzie, jakim jest klucz, z czasem samoistnie się rozregulowuje, w związku z czym raz na rok lub po około 5000 operacji, należy poddać klucz ponownej kalibracji w wyspecjalizowanym zakładzie.

Jak dbać o klucz?

Klucz to urządzenie pomiarowe, więc trzeba się z nim odpowiednio obchodzić. Aby nie narażać go na wstrząsy, najlepiej przechowywać narzędzie w załączonej walizeczce z BMC. Jeśli klucz nie jest używany przez dłuższy czas, należy nastawić go na minimalny zakres. Przy czyszczeniu narzędzia nie wolno używać żadnych rozpuszczalników ani innych cieczy – wystarczy przetrzeć je suchą, miękką ściereczką.